goofygrunn
Registered User
Door het afsteken van vuurwerk in Nederland rond de jaarwisseling vallen jaarlijks honderden gewonden. Gemeenten en gezagsdragers zoeken voortdurend naar manieren om Oud en Nieuw zo veilig mogelijk te maken, maar harde maatregelen blijven tot dusver uit. Vieren we Oud en Nieuw over tien jaar nog met vuurwerk zoals we dat nu doen?
De Onderzoeksraad voor Veiligheid publiceerde begin december een rapport over de veiligheidsrisico’s rond het afsteken van vuurwerk rond de jaarwisseling, en pleit bij de overheid voor een algeheel verbod op zowel vuurpijlen als knalvuurwerk.
Ondanks aandringen van diverse partijen en organisaties ziet het er niet naar uit dat zo’n verbod aanstaande is, en dus moeten gemeenten op zoek naar andere manieren om de jaarwisseling zo veilig mogelijk te laten verlopen.
Daarbij lijkt één ding zeker: zolang de wetgeving niet verandert, voelen gemeenten weinig voor een algeheel vuurwerkverbod voor consumenten.
Gemeenten
NU.nl peilde middels een enquête onder de 388 Nederlandse gemeenten of zij een vuurwerkverbod overwegen en hoe de eventuele handhaving van die maatregel gaat plaatsvinden. Van de 172 respondenten geeft een overgrote meerderheid van 81,4 procent aan de komende jaarwisseling géén vuurwerkverbod in (een deel van) de gemeente in te stellen.
De overige gemeenten, waaronder grote steden als Rotterdam, Den Haag en Utrecht, verbieden het afsteken van vuurwerk in bepaalde zones wél. In Den Haag staat het aantal vuurwerkvrije zones op 23. Amsterdam kondigde deze week aan het aantal vuurwerkvrije zones vanaf volgend jaar flink te gaan uitbreiden.
Bevolking
Eerder deze maand bleek uit onderzoek van I&O Research in opdracht van Binnenlands Bestuur dat het draagvlak onder de Nederlandse bevolking voor strengere handhaving op het gebied van illegaal vuurwerk groter wordt, maar het merendeel van de Nederlanders nog steeds niet voor een vuurwerkverbod is.
Wel pleit inmiddels een derde van de Nederlanders voor een beperking van de afsteektijden, aldus het onderzoek. Op dit moment is het bij wet toegestaan om tussen 31 december 18.00 uur en 1 januari 2.00 uur vuurwerk af te steken.
De Onderzoeksraad stelt dat de tijd gekomen is om ''het voortdurende patroon van veel letsel en ordeverstoringen'' te doorbreken, en roept de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) op tot een actieve opstelling in de discussie.
De VNG stelt tegenover NU.nl voortdurend met de gemeenten in contact te staan over een goede aanpak van het vuurwerkprobleem, maar uiteindelijk geen rol te spelen in het besluitvormingsproces. "Elke gemeente vult haar eigen beleid in. Wij bieden informatie en platform, zodat niet elke gemeente opnieuw het wiel hoeft uit te vinden."
Handhaving
Een (gedeeltelijk) vuurwerkverbod is één, maar het handhaven ervan blijkt lastig. De VNG vangt naar eigen zeggen signalen op dat gemeenten - die onder meer extra politie-inzet en cameratoezicht rond de jaarwisseling zeggen te overwegen - regelmatig problemen ondervinden bij de handhaving van het vuurwerkprobleem.
"Wij vangen die signalen wel op, maar kunnen daar verder weinig mee. De politie bepaalt wat haar eigen prioriteiten zijn. Een gemeente kan wel een vuurwerkvrije zone instellen. Maar het is de vraag of de politie daar aan kan bijdragen om te handhaven. Anders zullen bewoners dat zelf moeten doen."
Volgens Ruud Verkuijlen, programmamanager Jaarwisseling bij de Nationale Politie heeft het korps voldoende capaciteit om handhaving van eventuele vuurwerkverboden binnen gemeenten te handhaven. "Het is een kwestie van prioriteiten stellen. Het instellen van vuurwerkvrije zones binnen gemeenten vergt in het begin vaak extra inspanningen bij de politie, maar op termijn zie je dat het zijn vruchten afwerpt en het aantal incidenten afneemt."
Verkuijlen noemt daarbij Hilversum als voorbeeld, dat in 2014 als eerste gemeente een vuurwerkvrije zone instelde.
Naast gewoon consumentenvuurwerk zorgt ook illegaal vuurwerk voor heel wat kopzorgen bij de Nederlandse politie. Mede vanwege het overmatig gebruik van illegaal vuurwerk wordt de jaarwisseling beschouwd als hoog-risico-evenement. Verkuijlen: "Dat betekent dat wij ons maandenlang voorbereiden op de jaarwisseling, en dat die inspanning zich geleidelijk intensiveert."
Voorzitter Gerrit van de Kamp van politievakbond ACP liet deze week optekenen dat de politie te weinig mankracht heeft voor het controleren van illegaal vuurwerk. Dat komt mede doordat consumentenvuurwerk en illegaal vuurwerk – volgens Verkuijlen de veroorzakers van ongeveer de helft van het vuurwerkletsel - moeilijk van elkaar zijn te onderscheiden.
Desondanks onderschepte de politie in 2017 tot dusver ruim 28.000 kilo illegaal vuurwerk, meer dan ooit. "Met het zogenoemde 'project Oorwurm' hebben we in groten getale opgespoord op internet", aldus Verkuijlen.
De Nationale Politie steunt het advies van de Onderzoeksraad om knalvuurwerk uit de samenleving te bannen. Verkuijlen: "De politie is geen tegenstander van vuurwerk, maar we willen ernaar streven de risico’s zo klein mogelijk te houden. Daarom pleiten wij voor veilig siervuurwerk."
Wat kunnen gemeenten doen als ze nog niet tot een verbod op particulier afsteken willen overgaan? Verkuijlen: "Burgemeesters kunnen bestuurlijke maatregelen nemen. Denk aan het instellen van een meldplicht of gebiedsverbod, of het uitdelen van boetes. We merken dat dat goed werkt."
Een veelgenoemd alternatief voor het afsteken van vuurwerk door consumenten, is de zogenoemde vuurwerkshow. Onder meer de Stichting Maatschappij en Veiligheid (SMV) pleit voor het uitsluitend gebruik van vuurwerk binnen gecontroleerde evenementen met professionele vuurwerkshows.
Hiervoor bestaat echter nog nauwelijks draagvlak, blijkt uit de rondgang van NU.nl. Van de responderende gemeenten blijkt nog geen vier procent een vuurwerkshow te organiseren. Die shows worden onder meer gehouden in grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.
Ook de VNG ziet de vuurwerkshow niet als oplossing. "We merken dat veel mensen toch graag vuurwerk willen afsteken. Je kunt niet verwachten dat gemeenten nu al aanbevelingen uit het rapport van de Onderzoeksraad kunnen doorvoeren. Daar is volgend jaar vast meer van te merken."
De organisatie spreekt zich niet expliciet uit voor of tegen een vuurwerkverbod. "We zien dat er incidenten zijn. Maar het is niet onze taak om te zeggen 'geen vuurwerk meer'. Dat is een taak voor de politiek, die bepalen de kaders."
Wetgeving
En hoe wordt in Den Haag aangekeken tegen het afsteken van vuurwerk rond de jaarwisseling, nu de druk op een verbod steeds groter wordt? Partijen als de Partij voor de Dieren en GroenLinks pleiten al jaren voor een vuurwerkverbod, maar onder het Kabinet-Rutte III lijkt hiervoor nog steeds geen draagvlak te zijn.
Regeringspartij VVD erkent dat de risico’s tijdens de jaarwisseling hoog zijn, maar is tegen een verbod. Dat geldt ook voor D66 en CDA, waarbij eerstgenoemde partij pleit voor hardere maatregelen tegen het bezit, verkoop en gebruik van illegaal vuurwerk.
In navolging van het rapport van de Onderzoeksraad kondigde minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid aan te gaan overleggen met burgemeester en de korpschef, maar volgens een woordvoerder van Justitie zal dit pas ná de jaarwisseling plaatvinden.
Dan wordt naar verwachting ook een debat gehouden over de toekomst van de jaarwisseling, en komt er wellicht meer duidelijkheid over de vraag of Oud en Nieuw in de huidige vorm een toekomst heeft
WTF!
