Is een vuurwerkshow bij de Vierdaagsefeesten nog wel verantwoord?
NIJMEGEN - De jaarlijkse vuurwerkshow op zondagavond is een traditie tijdens de Vierdaagse. Vanaf de Waalkade bekijken duizenden mensen de openingsceremonie ‘Waal in vlammen’, die de deelnemers verwelkomt in de stad. Maar is dat nog wel verantwoord? Vuurwerk veroorzaakt rook, geluid en fijnstof, wat mogelijk schadelijk is voor de luchtkwaliteit en de gezondheid. Het RIVM en hoogleraar Onno van Schayck leggen het uit.
Van Schayck, hoogleraar preventieve geneeskunde aan de Universiteit van Maastricht, kent Nijmegen goed. Hij woonde vijftien jaar aan de Oude Weurtseweg en weet hoe belangrijk de Vierdaagsefeesten zijn. Toch belast vuurwerk de luchtkwaliteit, zegt hij.
Vooral als het windstil is, blijft fijnstof langer in de lucht hangen en adem je het in. "De allerkleinste deeltjes, kleiner dan 2,5 micrometer, kunnen zelfs in je bloed terechtkomen. Ze veroorzaken ontstekingen, kunnen bijdragen aan hart- en vaatziekten en verhogen mogelijk het risico op dementie."
Vooral kleine kinderen en mensen met longziekten zoals astma en COPD kunnen van fijnstof snel benauwd worden en gaan hoesten. Gezonde mensen merken het misschien minder, maar het is niet onschuldig, zegt Van Schayck. "Je kunt het vergelijken met roken: van één sigaret krijg je nog geen longkanker, maar als je het vaak doet wel."
Hoe slecht is vuurwerk?
Vuurwerk laat niet alleen lichtsporen na in de lucht, maar ook fijnstof. Dat is stof dat zo klein is dat je het niet kunt zien. Vooral tijdens momenten van massaal vuurwerkgebruik, zoals de de jaarwisseling, zijn er grote hoeveelheden fijnstof in de lucht.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft bij de jaarwisseling van 2022 naar 2023 in Vlaardingen en Den Haag gemeten dat het dan soms wel twintig keer zoveel is als normaal. In Den Haag werd meer dan 700 microgram per kubieke meter gemeten. In Vlaardingen zelfs meer dan 1000. De Europese norm is 50 microgram.
Volgens het RIVM is de bijdrage van vuurwerk aan de totale hoeveelheid fijnstof uitstoot in Nederland klein. In 2020 was het ongeveer 7 procent.
Vuurwerkverbod
Ook de sectoren zoals vervoer, bouw en fabrieken stoten fijnstof uit. Kunnen we daarmee vuurwerk vergelijken? "Eigenlijk niet", zegt Van Schayck. "Vuurwerk is geen constante bron van vervuiling. Auto’s en fabrieken stoten elke dag een beetje uit, terwijl vuurwerk vooral tijdens evenementen een grote piek veroorzaakt. Maar zo’n piek kan net zo schadelijk zijn."
Toch is Van Schayck niet tegen vuurwerk. Sterker nog: hij vindt georganiseerde vuurwerkshows een goed alternatief voor consumentenvuurwerk, dat vanaf de jaarwisseling van 2026-2027 verboden is. “Ik ben blij dat er een verbod op particulier vuurwerk aankomt. Tegelijkertijd ondersteun ik ook erg dat er vuurwerkshows zouden moeten zijn, op centrale plekken in de stad".
Vuurwerk zorgt voor fijnstof, bevestigt het RIVM, maar de bijdrage van één show is klein. "Vooral als het vuurwerk hoog in de lucht afgaat, blijft de vervuiling beperkt", zegt het RIVM. "De meeste fijnstof komt vrij als veel mensen tegelijk en dicht bij elkaar vuurwerk afsteken. Bij een centrale show gebeurt dat niet."
Bron:
https://www.gld.nl/nieuws/8332777/is-een-vuurwerkshow-bij-de-vierdaagsefeesten-nog-wel-verantwoord