Nee, vuurwerk verbindt ons.Vuurwerk is gevoel
Vuurwerk is gevoel, schrijft Jan van Mersbergen. „Het is een kick, maar ook angst.”
Hoe kun je een belangrijk moment vieren op een manier die aansluit bij een collectieve
emotionele ontlading? Toen in 1648 de vrede van Münster werd gesloten, waarmee de
Tachtigjarige Oorlog werd afgesloten en de Republiek der Nederlanden werd erkend, was
de Amsterdamse Dam het decor van een groots vuurwerk. Er was iets te vieren, er werd
geknald!
Wat belangrijk is: knallen doe je samen. In je eentje vuurwerk afsteken is net zoiets als in je
eentje carnaval vieren: onmogelijk. Door een knal ben je samen, omdat je allemaal die knal
hoort en voelt. Hangt er een vuurpijl in de lucht, dan kun je elkaar vasthouden en de verwondering over dat mooie gekleurde licht delen.
Van oorsprong worden die knallen gebruikt voor het geven van een noodsignaal op open zee,
voor het opblazen van een gebouw of het uit voorzorg veroorzaken van een lawine: allemaal
vuurwerk. En in al die gevallen is er de bijkomende gevoelscomponent die alle aanwezigen
doet sidderen en trillen, die iedereen verbindt.
Knal!
Vuurwerk heeft zijn wortels in het traditionele verjagen van boze geesten, maar tradities zijn
een slap argument, daardoor hoef je nog geen voorstander van vuurwerk te zijn. Bovendien:
niemand gelooft meer in die geesten.
Het gevoel achter de traditie is interessanter. Bij vuurwerk is dat gevoel heftig. Het is klambam, het is flitsend, het is adrenaline, een kick, maar ook angst. En dat alles samen.
In mijn jeugd haalde je vuurwerk bij de fietsenmaker, liep je met je vrienden op oudejaarsdag
met een tas en een lont op straat, knalde je de hele dag, voelde je je goed.
De opa van mijn moeders kant overleed met kerst en werd begraven op Oudjaarsdag. De
stoet vertrok van het gemeenschapshuis in het dorp, langs de Hak-fabriek naar de
begraafplaats net buiten de dijk, met de koude Maas op de achtergrond, en boven het dorp
klonken knallen en verkleurden lichten het grijs. Een uitvaart begeleid door vuurwerk, mijn
opa verdiende niets anders.
Voor mijn zoon van veertien met zijn vrienden de straat opgaat, haalt hij een paar voetzoekers uit de kast. Als vader moet ik hem voorleggen:
Doe je wel voorzichtig? Maar ik zie aan zijn ogen dat hij bezig is met het rondtollende licht en het hoge zoemende geluid straks op straat.
Dat hij voorzichtig zal doen, is iets waarin ik hem moet vertrouwen, iets dat ik aan hem moet
overlaten en zelf los moet laten. Zie het als fietsen in de stad. Vanaf zijn elfde gaat hij
zelfstandig het steeds drukker wordende Amsterdam door, ik fiets daar niet meer naast en
iedere ochtend zeg ik hem dat hij goed moet uitkijken en voorzichtig moet doen. Dan knikt hij
een beetje verveeld. „Natuurlijk doe ik voorzichtig.”
Rode matten met harde knallen
Ooit stond ik op de Amsterdamse Nieuwmarkt tussen Chinezen die hun vuurwerk afstaken.
Traditioneel, maar vooral enorm hard en eindeloos lang, die rode matten met harde knallen.
Een bombardement. Nederlanders met een paar Astronauten of vuurpijlen hielden dat
kinderspel op zak, het complete plein trilde onder het Chinese geweld en de volgende dag zag
de straat rood van het vuurwerkpapier. Iedereen die daar bij was voelde dat een goeie lange
reeks blam-bam-bam-knallen je doet beseffen dat er echt iets aan de hand is. Oud en Nieuw!
Geen bedacht idee, geen rationele gedachtegang of afspraak, zo van: het jaar zit er weer op,
we wensen elkaar het beste en we eten een oliebol en de volgende dag kijken we
schansspringen. Nee, die knallen waren zo imponerend, ze overmeesterden totaal je gevoel op
een manier dat er geen ontkomen aan was en tegelijk was dit een krachtige uitvergroting van
ieders persoonlijke gevoel.
Blam! Op naar het nieuwe jaar!
Een verbod op knallen omdat het gevaarlijk is? Leg dan meteen ook al het autoverkeer stil,
alsjeblieft. Omdat huisdieren eronder lijden? Dieren hebben nu eenmaal een totaal andere instelling als het gaat om samen delen en beleven – dat interesseert ze helemaal niks.
Ik hou niet van knallen, dus niemand mag knallen. Mensen met deze houding denken vooral
aan zichzelf.
Omdat het slecht is voor de volksgezondheid? Er zijn ongezonde zaken die 365 dagen per jaar
onze volksgezondheid teisteren. Oliebollen zijn ongezonder dan vuurwerk!
Omdat vuurwerk ordinair of volks is? Dat is een goed argument, maar helaas vanaf een
ivoren toren afgevuurd.
Vuurwerk is gevoel. Tegenstanders van vuurwerk vergeten dat gevoel. Ze vergeten ook dat
angst en bezweringen van angst, dat het samenzijn en het delen van een knal niet te
vervangen zijn. Blam-knal! Het knalt je gevoel naar buiten, het gevoel raakt ons samen van
binnen.
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/12/15/nee-vuurwerk-verbindt-ons-a1585125
Vuurwerk is gevoel, schrijft Jan van Mersbergen. „Het is een kick, maar ook angst.”
Hoe kun je een belangrijk moment vieren op een manier die aansluit bij een collectieve
emotionele ontlading? Toen in 1648 de vrede van Münster werd gesloten, waarmee de
Tachtigjarige Oorlog werd afgesloten en de Republiek der Nederlanden werd erkend, was
de Amsterdamse Dam het decor van een groots vuurwerk. Er was iets te vieren, er werd
geknald!
Wat belangrijk is: knallen doe je samen. In je eentje vuurwerk afsteken is net zoiets als in je
eentje carnaval vieren: onmogelijk. Door een knal ben je samen, omdat je allemaal die knal
hoort en voelt. Hangt er een vuurpijl in de lucht, dan kun je elkaar vasthouden en de verwondering over dat mooie gekleurde licht delen.
Van oorsprong worden die knallen gebruikt voor het geven van een noodsignaal op open zee,
voor het opblazen van een gebouw of het uit voorzorg veroorzaken van een lawine: allemaal
vuurwerk. En in al die gevallen is er de bijkomende gevoelscomponent die alle aanwezigen
doet sidderen en trillen, die iedereen verbindt.
Knal!
Vuurwerk heeft zijn wortels in het traditionele verjagen van boze geesten, maar tradities zijn
een slap argument, daardoor hoef je nog geen voorstander van vuurwerk te zijn. Bovendien:
niemand gelooft meer in die geesten.
Het gevoel achter de traditie is interessanter. Bij vuurwerk is dat gevoel heftig. Het is klambam, het is flitsend, het is adrenaline, een kick, maar ook angst. En dat alles samen.
In mijn jeugd haalde je vuurwerk bij de fietsenmaker, liep je met je vrienden op oudejaarsdag
met een tas en een lont op straat, knalde je de hele dag, voelde je je goed.
De opa van mijn moeders kant overleed met kerst en werd begraven op Oudjaarsdag. De
stoet vertrok van het gemeenschapshuis in het dorp, langs de Hak-fabriek naar de
begraafplaats net buiten de dijk, met de koude Maas op de achtergrond, en boven het dorp
klonken knallen en verkleurden lichten het grijs. Een uitvaart begeleid door vuurwerk, mijn
opa verdiende niets anders.
Voor mijn zoon van veertien met zijn vrienden de straat opgaat, haalt hij een paar voetzoekers uit de kast. Als vader moet ik hem voorleggen:
Doe je wel voorzichtig? Maar ik zie aan zijn ogen dat hij bezig is met het rondtollende licht en het hoge zoemende geluid straks op straat.
Dat hij voorzichtig zal doen, is iets waarin ik hem moet vertrouwen, iets dat ik aan hem moet
overlaten en zelf los moet laten. Zie het als fietsen in de stad. Vanaf zijn elfde gaat hij
zelfstandig het steeds drukker wordende Amsterdam door, ik fiets daar niet meer naast en
iedere ochtend zeg ik hem dat hij goed moet uitkijken en voorzichtig moet doen. Dan knikt hij
een beetje verveeld. „Natuurlijk doe ik voorzichtig.”
Rode matten met harde knallen
Ooit stond ik op de Amsterdamse Nieuwmarkt tussen Chinezen die hun vuurwerk afstaken.
Traditioneel, maar vooral enorm hard en eindeloos lang, die rode matten met harde knallen.
Een bombardement. Nederlanders met een paar Astronauten of vuurpijlen hielden dat
kinderspel op zak, het complete plein trilde onder het Chinese geweld en de volgende dag zag
de straat rood van het vuurwerkpapier. Iedereen die daar bij was voelde dat een goeie lange
reeks blam-bam-bam-knallen je doet beseffen dat er echt iets aan de hand is. Oud en Nieuw!
Geen bedacht idee, geen rationele gedachtegang of afspraak, zo van: het jaar zit er weer op,
we wensen elkaar het beste en we eten een oliebol en de volgende dag kijken we
schansspringen. Nee, die knallen waren zo imponerend, ze overmeesterden totaal je gevoel op
een manier dat er geen ontkomen aan was en tegelijk was dit een krachtige uitvergroting van
ieders persoonlijke gevoel.
Blam! Op naar het nieuwe jaar!
Een verbod op knallen omdat het gevaarlijk is? Leg dan meteen ook al het autoverkeer stil,
alsjeblieft. Omdat huisdieren eronder lijden? Dieren hebben nu eenmaal een totaal andere instelling als het gaat om samen delen en beleven – dat interesseert ze helemaal niks.
Ik hou niet van knallen, dus niemand mag knallen. Mensen met deze houding denken vooral
aan zichzelf.
Omdat het slecht is voor de volksgezondheid? Er zijn ongezonde zaken die 365 dagen per jaar
onze volksgezondheid teisteren. Oliebollen zijn ongezonder dan vuurwerk!
Omdat vuurwerk ordinair of volks is? Dat is een goed argument, maar helaas vanaf een
ivoren toren afgevuurd.
Vuurwerk is gevoel. Tegenstanders van vuurwerk vergeten dat gevoel. Ze vergeten ook dat
angst en bezweringen van angst, dat het samenzijn en het delen van een knal niet te
vervangen zijn. Blam-knal! Het knalt je gevoel naar buiten, het gevoel raakt ons samen van
binnen.
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/12/15/nee-vuurwerk-verbindt-ons-a1585125
