Wie tijdens de zomer op Malta vertoeft kan er niet naast kijken. Het is Festa Time. Een bonte mengeling van katholieke devotie, volkse uitbundigheid, passionele dorpsrivaliteit, brass muziek en vuurwerk ter ere van de patroonheilige. Een traditie die levendiger is dan ooit.
Dorp na dorp trekt op Malta tussen juni en half september het feestgewaad aan voor het hoogtepunt van het jaar: de Festa.
Maanden voor de eigenlijke feestweek beginnen de voorbereidingen al. De vrouwen gaan in de kerk novenen bidden ter ere van de te vieren dorpsheilige en geven het gebouw en hun huis een spic&span beurt om u tegen te zeggen, de mannen en de jeugd werken haast dag en nacht aan de straatdecoraties en de vuurwerkfanatici mengen om ter best en met het risico op levensgevaar hun explosieve chemicaliën. In de repetitielokalen van de brass muziekverenigingen zijn de muzikanten druk in de weer met het aanleren van de nieuwste marsmuziek, de ouvertures van Rossini of Mozart en de gewijde hymnes. Op de daken verschijnen gekleurde lichten en de oudere inwoners maken van hun livingvenster een ware etalage gevuld met memorabilia die gelinkt zijn aan de patroonheilige. Vrijwilligers lopen van huis tot huis rond met de bede om een gift te geven voor de kerkversieringen, het vuurwerk of het feestconcert. Naarmate de feestweek nadert neemt de spanning en de werkdruk toe. Zowat alle straten van het dorp worden koortsachtig met beelden, versieringen en guirlandes gedecoreerd en op vrijwel alle daken wapperen vlaggen. Wat in Vlaanderen enkel nog mogelijk is wanneer TV Eén en Sergio met megafoon neerstrijken in een dorp, is in Malta wekelijkse kost waarvoor geen audiovisuele Fata Morgana's moeten worden gecreëerd... De Maltezen offeren zelfs hun schaarse vakantiedagen op aan de Festa.
De feestweek van de patroonheilige wordt letterlijk en figuurlijk doorgaans in gang geschoten op een zondagochtend om 8 of 9 uur met vuurwerk. Vuurwerk in de ochtend? Jawel. In de staalblauwe hemel produceren de pijlen alleen maar wolkjes. Het is die dag dan ook vooral om het geluid te doen. Zeg maar de knallende explosies van de pijlen die het halve eiland laten horen dat het feest in het dorp aanvangt. Menig toerist moet al verschrikt zijn wakker geworden op zondagochtend van die knallende 'murtali' pijlen en met dat hels explosielawaai dit jaar zelfs gevreesd hebben dat de burgeroorlog van het nabijgelegen Libië overwaaide. Nee, het is de start van feest van San Lawrenz, Santa Catharine, Santa Marija, Saint Dominic, Saint Joseph, Saint ... We zouden nog eventjes kunnen doorgaan. Malta telt ruim 360 kerken - ééntje voor elke dag van het jaar zo wordt wel eens opgemerkt - en die hebben allemaal een patroonsheilige en een feest. Op 15 augustus, wanneer Santa Marija wordt gevierd, zijn er bijvoorbeeld niet minder dan 8 Maltese dorpen in feeststemming en zie je boven zowat elke vierkante kilometer van het eiland een ander vuurwerk knallen om ter mooist.
Tijdens de feestweek zijn er elke avond uitbundige bandmarsen door de straten. Onophoudelijk wordt vuurwerk afgeschoten. Nationale luchtvaartmaatschappij Air Malta vliegt zelfs een ommetje rond om die brandende hemel te mijden. Hoogtepunten van de Festa zijn meestal de vooravond en de ochtend van de feestdag wanneer het volkse plezier, het alcoholverbruik en het stemvolume een hoogtepunt bereiken En dan is er uiteraard ook de processie zélf die de diepgelovige sereniteit opnieuw laat bovendrijven. Het honderen kilo's zware beeld van de patroonsheilige wordt dan op stevige schouders, op de tonen van brass band muziek én het rythme van honderden pétards door de dorpsstraten gedragen. De dag na de Festa, de 'Xalata', trekt het het dorp dan in een luid toeterende autokaravaan samen naar een strand voor een barbecue. Zie je het al in Vlaanderen gebeuren?
De belangrijkste feestavonden brengen in vrijwel elk dorp duizenden Maltezen en een handvol toeristen op de been. Uiteraard inwoners en parochianen maar ook steevast mensen die vanop het hele eiland afzakken. Voor het mooiste vuurwek gaan ze naar Lija of Mqabba, voor de beste straatversieringen naar Vittoriosa, het mooiste feest op Gozo is het kathedraalfeest van Sta Marija en Banda Leone, fanatiek feestgevier en fantastische muziek tref je aan bij de Beland Band in Zejtun, enzovoort.
Sociologen en antropologen voorspelden in de jaren '60 dat door de (in Malta zeer trage) secularisering het Festa gebeuren langzaam zou devalueren. Niets is minder waar. De traditie is levendiger dan ooit bij oud én jong. Dat heeft zo zijn redenen. De kerk is blijft in Malta, het meest gelovige land van Europa, een uiterst belangrijke rol spelen in de samenleving. Ook al heeft die kerk het moeilijk met de minder religieuze, zeg maar carnavaleske ingrediënten van de Festa. Het is net die mix van feestgedruis, devoot geloof, eten en drinken, zang en dans die het blijvende succes verklaren. Die mix wordt dan nog eens fel gekruid door dorpsrivaliteit. Elk dorp telt immers meerdere parochies en die hebben allemaal hun feestweek én aanhangers. Zo ontstaat zowaar een competitie om de mooiste decoraties, het beste vuurwerk, de mooiste marsmuziek, enzvoort. Je krijgt een beetje een Anderlecht versus Club Brugge of Standaard sfeertje. Nee, ik overdrijf niet. Inclusief petjes, sjaaltjes en t-shirts en gezang waarin wordt uitgehaald naar de tegenhangers. De rivaliteit is zo groot dat het voor vele jongeren ondenkbaar is dat ze op een meisje of jongen van een rivaliserende parochie zouden verliefd worden... Het kan 'verkeren' ...
Als brassband muzikant haal ook ik mijn hart op tijdens de Festa periode. De kameraadschap, het plezier tijdens het muziekspel, de honderden supporters die elke brassband telt kunnen niet anders dan je in 'allegria' mood brengen ... En geloof me vrij, het is bijna een sport. Als de thermometer gaat flirten met 35 graden wordt 4 uur lang muziek spelen in uniform mét das een beproeving voor je lichaam. Onze band heeft dit Festa seizoen verspreid over het eiland niet minder dan 15 optredens gepland.
Terwijl in België de brass of harmonie muziekcultuur uitdagende tijden beleeft, is ze in Malta zo nadrukkelijk aanwezig en levendig in de samenleving. Belgische toeristen met wie ik vorige week aan de praat raakte tijdens het prachtige Santa Marija Festa in Victoria (Gozo) konden hun ogen en oren niet geloven toen ze het Festa walhalla beleefden. "Meneer, als je hier als Belgische inwoner wil aanvaard worden door de dorpsgemeenscdhap dan kan je niet anders dan meedoen", zei een Hasseltse dame me. Ze heeft gelijk. De Maltese taal spreek ik (nog) niet zo goed - ze heeft geen enkele link met onze moedertaal en leunt aan bij het Arabisch - maar de muziektaal, die noten op een balkje, die is universeel. Zo word je dan de 'bandist' (muzikant) 'Belgjani'. Of hoe Heiligen & Vuurwerk in 2011 op een klein sympathiek eiland ook een samenleving doen 'samen leven'.
Bron: http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=BLGSC_20110823_001
Dorp na dorp trekt op Malta tussen juni en half september het feestgewaad aan voor het hoogtepunt van het jaar: de Festa.
Maanden voor de eigenlijke feestweek beginnen de voorbereidingen al. De vrouwen gaan in de kerk novenen bidden ter ere van de te vieren dorpsheilige en geven het gebouw en hun huis een spic&span beurt om u tegen te zeggen, de mannen en de jeugd werken haast dag en nacht aan de straatdecoraties en de vuurwerkfanatici mengen om ter best en met het risico op levensgevaar hun explosieve chemicaliën. In de repetitielokalen van de brass muziekverenigingen zijn de muzikanten druk in de weer met het aanleren van de nieuwste marsmuziek, de ouvertures van Rossini of Mozart en de gewijde hymnes. Op de daken verschijnen gekleurde lichten en de oudere inwoners maken van hun livingvenster een ware etalage gevuld met memorabilia die gelinkt zijn aan de patroonheilige. Vrijwilligers lopen van huis tot huis rond met de bede om een gift te geven voor de kerkversieringen, het vuurwerk of het feestconcert. Naarmate de feestweek nadert neemt de spanning en de werkdruk toe. Zowat alle straten van het dorp worden koortsachtig met beelden, versieringen en guirlandes gedecoreerd en op vrijwel alle daken wapperen vlaggen. Wat in Vlaanderen enkel nog mogelijk is wanneer TV Eén en Sergio met megafoon neerstrijken in een dorp, is in Malta wekelijkse kost waarvoor geen audiovisuele Fata Morgana's moeten worden gecreëerd... De Maltezen offeren zelfs hun schaarse vakantiedagen op aan de Festa.
De feestweek van de patroonheilige wordt letterlijk en figuurlijk doorgaans in gang geschoten op een zondagochtend om 8 of 9 uur met vuurwerk. Vuurwerk in de ochtend? Jawel. In de staalblauwe hemel produceren de pijlen alleen maar wolkjes. Het is die dag dan ook vooral om het geluid te doen. Zeg maar de knallende explosies van de pijlen die het halve eiland laten horen dat het feest in het dorp aanvangt. Menig toerist moet al verschrikt zijn wakker geworden op zondagochtend van die knallende 'murtali' pijlen en met dat hels explosielawaai dit jaar zelfs gevreesd hebben dat de burgeroorlog van het nabijgelegen Libië overwaaide. Nee, het is de start van feest van San Lawrenz, Santa Catharine, Santa Marija, Saint Dominic, Saint Joseph, Saint ... We zouden nog eventjes kunnen doorgaan. Malta telt ruim 360 kerken - ééntje voor elke dag van het jaar zo wordt wel eens opgemerkt - en die hebben allemaal een patroonsheilige en een feest. Op 15 augustus, wanneer Santa Marija wordt gevierd, zijn er bijvoorbeeld niet minder dan 8 Maltese dorpen in feeststemming en zie je boven zowat elke vierkante kilometer van het eiland een ander vuurwerk knallen om ter mooist.
Tijdens de feestweek zijn er elke avond uitbundige bandmarsen door de straten. Onophoudelijk wordt vuurwerk afgeschoten. Nationale luchtvaartmaatschappij Air Malta vliegt zelfs een ommetje rond om die brandende hemel te mijden. Hoogtepunten van de Festa zijn meestal de vooravond en de ochtend van de feestdag wanneer het volkse plezier, het alcoholverbruik en het stemvolume een hoogtepunt bereiken En dan is er uiteraard ook de processie zélf die de diepgelovige sereniteit opnieuw laat bovendrijven. Het honderen kilo's zware beeld van de patroonsheilige wordt dan op stevige schouders, op de tonen van brass band muziek én het rythme van honderden pétards door de dorpsstraten gedragen. De dag na de Festa, de 'Xalata', trekt het het dorp dan in een luid toeterende autokaravaan samen naar een strand voor een barbecue. Zie je het al in Vlaanderen gebeuren?
De belangrijkste feestavonden brengen in vrijwel elk dorp duizenden Maltezen en een handvol toeristen op de been. Uiteraard inwoners en parochianen maar ook steevast mensen die vanop het hele eiland afzakken. Voor het mooiste vuurwek gaan ze naar Lija of Mqabba, voor de beste straatversieringen naar Vittoriosa, het mooiste feest op Gozo is het kathedraalfeest van Sta Marija en Banda Leone, fanatiek feestgevier en fantastische muziek tref je aan bij de Beland Band in Zejtun, enzovoort.
Sociologen en antropologen voorspelden in de jaren '60 dat door de (in Malta zeer trage) secularisering het Festa gebeuren langzaam zou devalueren. Niets is minder waar. De traditie is levendiger dan ooit bij oud én jong. Dat heeft zo zijn redenen. De kerk is blijft in Malta, het meest gelovige land van Europa, een uiterst belangrijke rol spelen in de samenleving. Ook al heeft die kerk het moeilijk met de minder religieuze, zeg maar carnavaleske ingrediënten van de Festa. Het is net die mix van feestgedruis, devoot geloof, eten en drinken, zang en dans die het blijvende succes verklaren. Die mix wordt dan nog eens fel gekruid door dorpsrivaliteit. Elk dorp telt immers meerdere parochies en die hebben allemaal hun feestweek én aanhangers. Zo ontstaat zowaar een competitie om de mooiste decoraties, het beste vuurwerk, de mooiste marsmuziek, enzvoort. Je krijgt een beetje een Anderlecht versus Club Brugge of Standaard sfeertje. Nee, ik overdrijf niet. Inclusief petjes, sjaaltjes en t-shirts en gezang waarin wordt uitgehaald naar de tegenhangers. De rivaliteit is zo groot dat het voor vele jongeren ondenkbaar is dat ze op een meisje of jongen van een rivaliserende parochie zouden verliefd worden... Het kan 'verkeren' ...
Als brassband muzikant haal ook ik mijn hart op tijdens de Festa periode. De kameraadschap, het plezier tijdens het muziekspel, de honderden supporters die elke brassband telt kunnen niet anders dan je in 'allegria' mood brengen ... En geloof me vrij, het is bijna een sport. Als de thermometer gaat flirten met 35 graden wordt 4 uur lang muziek spelen in uniform mét das een beproeving voor je lichaam. Onze band heeft dit Festa seizoen verspreid over het eiland niet minder dan 15 optredens gepland.
Terwijl in België de brass of harmonie muziekcultuur uitdagende tijden beleeft, is ze in Malta zo nadrukkelijk aanwezig en levendig in de samenleving. Belgische toeristen met wie ik vorige week aan de praat raakte tijdens het prachtige Santa Marija Festa in Victoria (Gozo) konden hun ogen en oren niet geloven toen ze het Festa walhalla beleefden. "Meneer, als je hier als Belgische inwoner wil aanvaard worden door de dorpsgemeenscdhap dan kan je niet anders dan meedoen", zei een Hasseltse dame me. Ze heeft gelijk. De Maltese taal spreek ik (nog) niet zo goed - ze heeft geen enkele link met onze moedertaal en leunt aan bij het Arabisch - maar de muziektaal, die noten op een balkje, die is universeel. Zo word je dan de 'bandist' (muzikant) 'Belgjani'. Of hoe Heiligen & Vuurwerk in 2011 op een klein sympathiek eiland ook een samenleving doen 'samen leven'.
Bron: http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=BLGSC_20110823_001
