Verbod of niet, Dordrecht is altijd blijven knallen

Moontan

Moderator
Medewerker
Verbod of niet, Dordrecht is altijd blijven knallen

DORDT EIGEN-AARDIGDe geschiedenis wijst uit: een verbod op afsteken van vuurwerk lijkt geen kans te hebben. Dordtenaren hebben zich er nooit iets van aangetrokken.

De jaarwisseling is alweer een week of vier achter de rug en het zal ongetwijfeld niet zo lang duren (of het is al gebeurd!) dat Dordtse gemeenteraadsleden pleiten voor een totaal vuurwerkverbod, eventueel voor één groots gemeentelijk nieuwjaarsvuurwerk voor alle Dordtenaren.

Maar een straatverbod voor vuurwerk is toch wel de ultieme wens van veel politici. Ook Peter van der Meer, directeur van het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft al duidelijk gemaakt dat volgens hem vuurwerk voor particulieren afgeschaft moeten worden: ,,Het is totaal onverantwoord en middeleeuws.‘’

Eigen-Aardig heeft een tip voor al degenen die proberen het vuurwerk te verbieden: stop daar mee. Hou er mee op, het gaat niet lukken. Al bijna vanaf de eerste momenten dat er vuurwerk in de stad werd afgeschoten, in de 18de eeuw, probeerde de overheid het afsteken door het gewone volk te verbieden. Tevergeefs.

Granaten
Vuurwerk heeft zijn oorsprong in China, ver voor het jaar 1000. In Nederland kwam het veel later. In 1652 ontplofte in Dordrecht het 'landtsvuyrwerkhuys en kruyt toren'. De granaten vlogen door de stad en er waren vijf doden te betreuren. Maar dat vuurwerk zal meer met oorlogstuig dan met plezier te maken hebben gehad. Wanneer er in Dordt voor het eerst vuurwerk werd afgestoken is misschien wel tot op de dag te bepalen. Op 8 juni 1660 vierden Engelse kooplieden in Dordrecht de verheffing van Karel II tot koning van Engeland.

Ze staken in het Hof dertien pektonnen in brand en daarna werd een groot aantal vuurpijlen afgestoken. Tot verbazing van Dordtenaren die kennelijk nog nooit zoiets hadden gezien, verdwenen de pijlen in de lucht. Een jaar later werd Karel tot koning gekroond en werd door de 17de-eeuwse Engelse 'hooligans' een kroon van vuurwerk gemaakt dat zich brandend door de lucht verspreidde en op de Beurs, het huidige Scheffersplein, terechtkwam.

Hard optreden
Als dat eerste vuurwerk er in 1660 was dan ging het al snel fout met de lieve jeugd. In oktober 1698 liet de stadsregering (voor de eerste keer?) afkondigen dat 'dagelijks door de dertele en ongebonde jeugt' vuurwerk werd afgestoken, zoals ' klakbosse ofte andere soorten van vuyr-wercken'. En wat erger was 'ende onder het volck geworpen. waardoor groote ongelucken ontstaan zijn'. 1660, niet 2019! Een klakkebos was een soort vuurwerk dat een harde knal gaf en afkomstig was uit het leger, een voorloper van een rotje. En een fusee is een Frans woord voor een raketachtig vuurwerk, een soort vuurpijl dus.

De stad trad hard op. Wie betrapt werd op het afsteken van vuurwerk werd voortaan gestraft met een boete van 12 gulden, een in die tijd fiks bedrag, al snel meer dan een maandsalaris van een arbeider. De helft van de boete was voor de officier van justitie, de andere helft kwam ten goede aan de armen van de stad. En als de jongeren de boete niet konden betalen, werd die verhaald op de ouders of de voogden.

Zo, daar had de lieve jeugd niet van terug. Met dergelijke straffen zou het wel afgelopen zijn met dat vuurwerk. Niet dus. Al een paar jaar later, in 1702 moest de stad weer optreden tegen 'veel jongelingen en andere persoonen' die vuurwerk afstaken zoals de klapbossen en 'duyveljagers'. Daar werd dus opnieuw tegen opgetreden, maar ook tegen degenen die met 'musquetten, snaphanen, pistolen of ander schietgeweer' in de lucht schoten. En voor de slimmerds die dachten de regels te omzeilen door te zeggen dat ze het schiettuig alleen even uit wilden proberen: ook dat was verboden.

Oranje
En, hielp het? Nee, dus. Om de paar jaar werd afgekondigd dat vuurwerk afsteken verboden was, waar heel wat mensen zich vervolgens niets van aantrokken. De overheid had dat ook wel aan zichzelf te wijten want als er weer eens een Oranje in de stad kwam, een stadhouder trouwde of er een prinselijk Oranjekind werd geboren, dan organiseerde de stad zelf een vuurwerk.

In 1745 waren de Heeren van den Gerechte het weer eens zat. Nu werd het verbod eind november afgekondigd en met reden, want volgens het plakkaat werd het Dordtse vuurwerk meestal aangestoken 'op de zoogenaamde Nieuwe Jaers avont en nacht'. En daar moest echt een einde aan komen. Wie de boete (nog steeds 12 gulden) niet kon of wilde betalen werd opgepakt om 'met water en brood gespijst' te worden. Ook kinderen en net zo lang tot het de Heren van den Gerechte beliefde.

Grote brand
En, hielp het? Nee. Zelfs niet toen er een paar jaar later een grote brand door vuurwerk was ontstaan en huizen waren verwoest, ook omdat er door de vrieskou geen bluswater was. Het verbod: 'op volgende Oudejaars dagen en Avonden en Nieujaars Dagen en Avonden' in de stad niet op straat en ook niet vanaf schepen vuuwerk af te steken of met 'snaphanen, schietgeweren of pistolen te schieten.' Hielp dat nu wel? De burgers trokken zich er niets van aan. De overheid bleef vuurwerk bijna jaarlijks verbieden, de Dordtenaren bleven afsteken.

In de 19de eeuw werd het minder. Dat kwam vooral omdat er vaak evenementen werden georganiseerd waarbij vuurwerk werd afgestoken, soms wel een paar op één avond. Omdat niemand zich aan de regels hield, hoe hoog de boetes ook waren, werd uiteindelijk het afsteken van vuurwerk onder voorwaarden toegestaan. Sinds wanneer is onduidelijk. En dat is de huidige situatie. Maar om nu weer een verbod in te voeren zoals door velen wordt geopperd? De geschiedenis leert helaas dat dat zinloos is.

https://www.ad.nl/dordrecht/verbod-of-niet-dordrecht-is-altijd-blijven-knallen~a5aeaecf/
 

Baron van lunt zu sas

Registered User
Snaphanen en klakkebussen, het eerste is eigenlijk een vroege voorloper van het pistool (met vuursteenontsteking wat de eigenlijke snaphaan was).
een klakkebus is een soort proppeschieter die een flink knalgeluid kon maken ( je weet wel, kop van een fietspomp afzagen, kurk erin en door 1x hard te pompen knalt de kurk eruit) wat later de benaming werd voor een rotje toen buskruit gemakkelijk voorhanden kwam. De klakkebus was in gebruik voor bescherming van de oogst tegen vogels.
Vogelschreck......
 

rodepo

Registered User
Ik heb in 1 keer wat minder respect gekregen voor mijn werkgever!! P Van der meer. Ik weet de cijfers van Dit jaar niet maar vorig oudjaarsnacht jaar was er 0 vuurwerk slachtoffers gemeld bij de seh van Dordrecht.
 
Bovenaan