Achtergrond informatie over San Trifone festival in Adelfia

Vavoom

Registered User
Om mijn "werk" over Italiaans vuurwerk verder te completeren volgt hier nog wat achtergrond informatie over het festival ter ere van San Trifone in Adelfia (Bari, Italië). De tekst hieronder is een vertaling van wat ik gevonden heb op www.santrifone.it.
English text can be found here.


Adelfia
Het Italiaanse stadje Adelfia ligt in de provincie Puglia op een paar kilometer ten zuid-oosten van de stad Bari. Adelfia heeft ongeveer 18.000 inwoners. De omgeving wordt gekenmerkt door landbouw en daardoor zijn er veel wijngaarden en olijfgaarden. Het centrum van het stadje is een samenvoeging van twee dorpen (Canneto en Montrone), die lang gescheiden van elkaar zijn geweest. Canneto is tussen 1080 en 1090 gesticht door Noormannen en Montrone is rond 980 gesticht door Griekse vluchtelingen. In 1927 gingen de twee dorpen samen en vormden Adelfia (van het Griekse woord adelphos dat broederschap betekent). In de 19e en 20e eeuw emigreerden veel inwoners naar de Verenigde Staten. Enkelen komen jaarlijks speciaal terug voor het festival om familie terug te zien en om hun beschermheilige (San Trifone) te eren.

San Trifone
Trifone is in het jaar 232 geboren in een regio die wij nu kennen als West-Turkije. He was een ganzenhouder, daarnaast kon hij mensen genezen en deed hij aan excorcisme. Ook heeft hij bescherming geboden tegen een sprinkhanenplaag. Tijdens de vervolgingen van de Christenen onder de Romeinse keizer Decius (249-251) werd hij gearresteerd en gemarteld, omdat hij geen gehoor gaf aan het keizerlijke bevel om de Romeinse Goden te eren. Op 18-jarige leeftijd werd hij onthoofd.

Festival
Het festival vind ieder jaar plaats op 10 November ter ere van de patroonheilige San Trifone. Zoals bij veel festivals in Italië, heeft ook het festival in Adelfia grote economische, culturele en religieuze belangen. Het festival-programma zit vol met culturele, folkloristische en muzikale bezigheden.
Het stadsplein is een zee van licht vanwege de tienduizenden lichtjes die een fantastisch en groots lichtspektakel vormen. Ieder jaar wordt de verlichting aangebracht door het bedrijf Faniuolo. De oorsprong van dit bedrijf gaat terug naar het jaar 1875. In die tijd werden voor de verlichting nog gekleurde olielampen gebruikt. Rond 1910 gingen ze over naar lampen op acetyleengas en in 1927 bouwden ze hun eerste elektrische verlichting, waarmee natuurlijk nóg meer mogelijk werd op het gebied van ontwerpen en kleuren.
fanillumin.jpg


Het stadsplein is ook het toneel voor diverse fanfares. De ringweg rond Adelfia en het centrum van de stad vormen daarnaast één grote braderie en een kermis met kraampjes waar je vanalles kunt kopen, o.a. (nuttige) prullaria, snoep (veel geroosterde amandelen en verschillende soorten nougat) en eten (rauwe selderij wordt met bossen tegelijk weggewerkt).

Daarnaast is er ook nog een competitie tussen enkele van de beste italiaanse vuurwerkbedrijven. De competitie vind overdag plaats en trekt tienduizenden liefhebbers (appasionati) vanuit zowel binnen- als buitenland. De pyrotechnici doen hun uiterste best om hun vakbekwaamheid te tonen en het publiek te verwonderen. Iedere show begint met vijf individueel afgeschoten cylindrische meerslagbommen, genaamd Bomba da Tiro. Deze meerslagbom vertoont zijn effecten terwijl hij omhoog klimt en, nadat hij zijn hoogste punt bereikt heeft, ook nog wanneer hij omlaag valt. De show zelf begint langzaam, maar zijn ritme en kracht nemen almaar toe tot een apotheose met een bombardement van rook en geluid alsof het een paradijs in de hel is.

Lokale pyrotechnici
De omgeving van Puglia is de oorsprong van enkele van de beste pyrotechnici. De stad Adelfia zelf heeft twee grote namen gekend: Trifone Bruno en Luigi Gargano. Zij hebben een enorme bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van deze italiaanse kunstvorm. Om die reden en vanwege hun memorabele shows, kregen ze veel supporters die hun overal kwamen aanmoedigen (elk voor hun eigen favoriet). De enorme vaardigheid van deze twee mannen stimuleerde op hun beurt weer andere italiaanse pyrotechnici die naar Adelfia kwamen om de strijd met hun aan te gaan in de hoop zo contracten te winnen voor andere festivals. Hoewel deze twee grote namen tegenwoordig alleen nog maar in herinneringen bestaan, trekt de competitie in Adelfia jaarlijks nog steeds veel pyrotechnici en tienduizenden toeschouwers.

Trifone Bruno
trifbruno.jpg

Hij wordt beschouwd als één van de grotere meesters in de pyrotechniek. Geboren in Adelfia op 25 december 1905 met buskruit in zijn bloed. Op 15-jarige leeftijd begon hij te werken in de fabriek van Luigetto Nanna in het vlakbij gelegen Cassamassima. Al snel leert hij zijn collega’s hoe ze de “cannoli” moeten inleggen in een shell. Hij blijkt eerder een leraar te zijn dan een leerling. Op 17-jarige leeftijd is hij verantwoordelijk voor de fabriek van Augusto in Terlizzi. Daar ontmoet hij zijn toekomstige vrouw, die hem acht zoons schenkt. Op 19-jarige leeftijd is hij verantwoordelijk voor de fabriek van de weduwe Vernola in Molfetta. Daar treft hij voorbereidingen voor een show in Montrone (San Trifone, 1927) die maarliefst 80 stuks Bomba da Tiro bevatte. Een show die nog steeds voortleeft in herinneringen.

Aangemoedigd door zijn bewonderaars start hij zijn eigen fabriek in 1928. Hij is een echte meester op het gebied van timing en innovatie. Zijn bommen zoeken letterlijk de grens van het mogelijke op. Allereerst omdat hij zijn bommen laat ontploffen op enkele meters na het verlaten van de mortierbuis. Daarnaast omdat hij zijn zwart buskruit optimaliseerde als stuwlading. Hij beheerste het bereiden van verschillende soorten kruitmengsels met metalen, chloraten, nitraten, sulfaten, etc..
In 1940 moet hij zijn fabriek sluiten, omdat tijdens de Tweede Wereldoorlog vuurwerk verboden was. Hij emigreert naar Duitsland om in de mijnbouw te gaan werken, maar keert uiteindelijk terug naar Italië en heropent zijn fabriek in 1945. De akkers en velden liggen vol met niet ontplofte bommen waar hij het buskruit uit haalt. Dit kruit moest nog bewerkt worden om te kunnen gebruiken in vuurwerk. En daarbij ging het mis.
Op 17 juni 1946 doet zich een ontploffing voor in de fabriek en verliest hij twee van zijn zonen (Giovanni, 20 en Michele, 18) en een oom. De tijd gaat voorbij en herstelt de wonden, maar op 12 mei 1956 voltrekt zich nog een tragedie. Zijn zoon Luigi (18) vervoerde met z’n brommer een zak buskruit die explodeerde. Op 10 november (San Trifone) van datzelfde jaar geeft Trifone Bruno een buitengewone show in Adelfia met een exceptionele finale, eigenlijk twee finales. De eerste finale is traditioneel qua stijl van schieten. De tweede begon direct na de laatste knal van de eerste finale en daarbij gebruikte hij bommen van steeds groter kaliber met een uitstekend ritme, zoals alleen hij dat kon, opbouwend naar het “inferno”-gedeelte en afsluitend met een zeer bijzonder “chiusura”. Dit was zijn antwoord aan het mengsel dat hij zo goed kende en dat hem tot twee keer toe veel ellende had gebracht.
In 1972 wordt hij uitgenodigd om in het Hertogdom Monaco een show te doen. Dit wordt een groot succes en hij ontvangt daarvoor een grote geldprijs. Op 20 oktober 1973, terwijl hij met zijn schoonzoon bommen aan het maken is voor de naderende show op 10 november, is er plotseling een felle flits en een enorme knal die de aarde deed trillen. Beide mannen waren op slag dood. De hele nacht is het bij de restanten van de fabriek een komen en gaan van mensen die het nieuws niet konden geloven en het zelf bevestigd wilden zien. Maar helaas Trifone was niet meer en was zijn drie zoons gaan vergezellen in de hemel. Vandaag de dag kun je op de plek waar vroeger de fabriek was op een heldere zomeravond nog felle kleuren in de lucht zien: het vuur van Bruno.

Luigi Gargano
gargano.jpg

Geboren op 1 mei 1921. Vanaf 1935 tot het begin van de Tweede Wereldoorlog werkte hij samen met Trifone Bruno met verschillende bedrijven in de buurt. Hij begon als leerling in de werkplaats om de kunst van de pyrotechniek te leren en te beheersen. Na meerdere promoties werd hij uiteindelijk een meester in de pyrotechniek. Hij was de eerste die een bepaalde manier van schieten gebruikte en dat maakte het makkelijk om zijn ritmische handtekening te herkennen. Zijn shows waren als een symphonisch orkest.
In 1951 emigreert hij naar Venezuela, maar een paar jaar later keert hij terug en begint zijn eerste fabriek in Adelfia. Daarmee start al snel het wedijveren met andere pyrotechnici en met zijn stiefbroer.
In 1956, na de dood van zijn kleinzoon, sluit hij zijn fabriek in Adelfia en accepteert de uitnodiging van Mastronardi in Bologna om bij hem te komen werken. Dit doet hij tot 1966. In deze periode verbetert hij z’n technieken van de breeklading en van de kleuren. Vermaard zijn zijn shows voor de Internationale Tentoonstelling van 1961 in Turijn en z’n shows in Recco, Sirmione, Venezia, San Remo, etc..
In 1966 verlaat hij de fabriek van Mastronardi en keert terug naar Adelfia waar hij zijn eigen fabriek heropent. Vanwege zijn vakmanschap en inventiviteit is zijn naam inmiddels legendarisch geworden. Helaas heeft de ontploffing van de fabriek van Trifone Bruno in october 1973 ook een negatieve invloed op zijn bedrijf. Omdat hij alleen nog maar kan rekenen op de hulp van zijn zoons, moet hij zijn fabriek sluiten.
Hij gaat naar Turijn om familieleden op te zoeken. Omdat hij de roep van het kruit niet kan weerstaan, zoekt hij ook zijn oude vriend en collega Panzera op. Deze stelt hem voor om te blijven, dat hij doet en daarbij zijn vakbekwaamheid en eigen stijl voortzet. Echter, zijn oorsprong blijft ook roepen en hij keert terug naar Adelfia, terug naar zijn fabriek en terug naar zijn supporters. Het nieuws van zijn terugkeer gaat als een lopend vuurtje rond bij de organiserende committees van festivals. Zijn stijl, reputatie en ontelbare prijzen hebben hem op de hoogste treden gebracht van de Olympus voor pyrotechnici. Zijn bijdrage aan festivals als die van San Trifone, Aci Bonaccorsi, Ravello, etc. kan niet vergeten worden. In de 90’er jaren van de 20e eeuw stopt hij zijn respectabele carrière en wordt hij definitief één van de legendarische pyrotechnici van vroeger.

------------------------------------------------------------------------
Bron: www.santrifone.it
 
Laatst bewerkt:
Bovenaan